Ken jij Lilianne Ploumen (PvdA)?

In januari 2021 las ik De deur naar de macht door Lilianne Ploumen. Een inspiratie voor haar is:"Ik zag onrecht, dan strijd je." In dit boek laat zij zien 'hoe persoonlijk mijn (Lilianne Ploumen) politiek is en waarom ik geloof in een strategie die de kracht van sociale bewegingen en de macht van politiek combineert.' Als feminist niet alleen zijn, maar ook doen is al vele jaren mijn motto. Ik steun de politieke partij van mijn keuze: PvdA. Als dochter van een bakker uit het Groningse Beerta voel ik mij sterk verbonden met de dochter van een melkboer uit het Limburgse Maastricht. Sinds 1979 steun ik een seksueel recht als Baas in eigen buik (Noot 1.). Omdat recht op een legale en veilige abortus een vrouw de kans geeft economisch zelfstandig te blijven. Tot de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart 2021 deel ik elke dag op Twittter als @ArinaNoel een tweet met als #EerlijkeToekomst! Wil jij Lilianne Ploumen leren kennen? Volg haar op Twitter @PloumenLilianne of op Instagram lilianne_ploumen Noot 1. Feminist in de politiek Arina Angerman ... https://angermaneuropa.blogspot.com/2019/05/feminist-in-de-politiek-stem-23-mei.html?spref=tw

#100jaarvrouwenkiesrecht Strijd! Groningen en IAW

Tijdens de vele feestelijke vieringen van 100 jaar vrouwenkiesrecht en vooral de strijd van de vrouwenkiesrechtbeweging in Nederland is die in Groningen heel bijzonder. Waarom? Ten eerste omdat ikzelf Politieke en Sociale geschiedenis van de 20e eeuw in Groningen studeerde (RUG). Ten tweede omdat ik sinds begin jaren 80 actief betrokken ben bij de opvolger van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht: Vrouwenbelangen. (Noot 1.) Ten derde vanwege de inspiratie door aanwezig te zijn bij een feestelijke viering van 100 jaar vrouwenkiesrecht in Londen en in Berlijn in 2018. (Noot 2.)

In dit blog focus ik op de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht/IWSA (opgericht 1904) ook omdat ik de directe opvolger: de International Alliance of Women/IAW vertegenwoordig in het bestuur van de Europese Vrouwenlobby sinds (oktober) 2014. (Noot 3.) Een foto van het prachtige vaandel van de Wereldbond - a living legacy - gebruik ik als startscherm op mijn smartphone. (pagina 104 in Strijd!) Het handgeborduurde vaandel in art-decostijl is gemaakt in Zweden en ontving IWSA tijdens haar Congres in Stockholm in 1911. Op het vaandel staat het welbekende Jus Suffragii-symbool - een ongeblinddoekte Vrouwe Justitia met weegschaal tegen een opgaande zon in geel en goud. (pagina 217 in Strijd!) In het Beeldessay van de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht/ IWSA 1904-1929 staat ook het Speldje van Dr. Aletta Jacobs bij het jubileumcongres in Berlijn (pagina 112 in Strijd!). Uit hoofdstuk 8 1908-1912 wordt de inspiratie (propaganda-artikelen [reclame] en politiek spektakel zoals speldjes en straatdemonstraties) van de strijd voor het vrouwenkiesrecht in Engeland duidelijk. Link naar het beroemde lied The March of the Women uit 1911 (internationale hymne).

In 1908 vond het Congres van de Wereldbond in Amsterdam (Nederland) plaats. In die tijd duurde het Congres 6 dagen. Rosa Manus bemenste toen samen met biologe Mia Boissevain het Informatie-Bureau in de hal van het Concertgebouw.  (Noot 4.) Ter vergelijking in 2017 duurde het IAW Congres in Nicosia (Cyprus) 3 dagen. Wel kwamen vele aanwezigen net als in 1908 eerder en vertrokken later. Voor mij en andere deelnemers zijn deze jaarlijkse IAW vergaderingen het beste te typeren als 'politiek en vriendschap'. Actief kiesrecht door vrouwen en mannen is (voor mij / ons) een middel om een samenleving in de praktijk gelijker te maken! Het eigentijdse motto van IAW is 'gelijke rechten, gelijke verantwoordelijkheden'.

De prachtige en informatieve tentoonstelling Strijd! 100 jaar Vrouwenkiesrecht mede samengesteld door Dr. Mineke Bosch, hoogleraar moderne geschiedenis RUG, is tot en met 15 september in het Groninger Museum te bezoeken. Dit blog is gebaseerd op het door haar geschreven boek met prachtige beeldessays Strijd! De Vrouwenkiesrechtbeweging in Nederland, 1882-1922.

Noot 1. Tijdens mijn studie ontdekte ik de Vereniging voor Vrouwenbelangen, Vrouwenarbeid en Gelijk Staatsburgerschap, van 1988-1994 werkte ik bij Vrouwenbelangen en tussen 1997 en 1999 was ik landelijk projectleider van de Vrouwen in de Politiek site (eerste website voor vrouwen in de politiek). Vrouwenbelangen was toen in de persoon van Cock Kerling-Simons een van de zeer actieve samenwerkingspartners. Meer over mijn verbondenheid met en activiteiten voor Vrouwenbelangen zijn te vinden op LinkedIn profiel.
Noot 2. In 2018 bezocht ik de 'Votes for Women' tentoonstelling in Londen en nam ik deel aan de feestelijke viering van 100 jaar vrouwenkiesrecht in Berlijn tijdens de jaarlijkse IAW meeting. 
Noot 3. Bijna elke keer schrijf ik als IAW vertegenwoordiger een bijdrage over EWL /EU in de digitale IAW Newsletter. De laatste bijdrage heeft als titel "Important Steps in 'Women for Europe' campaign". Ook schrijf ik altijd een bijdrage in het jaarlijkse Report (link naar report in 2016). In 2018 publiceerde ik op website IAW een opinie ''Rise to power by and through feminists F/M' over mijn grote passie vrouwen in de politiek.
Noot 4. Lees meer over bestuurslid IAW sinds 1926 Rosa Manus, feminist met een missie en grote impact (1881-1942), in dit blog. 

Arina Angerman is historica en politica. Zij is in 2019 lid van het landelijk Comité 100 jaar Vrouwenkiesrecht en PvdA-kandidaat voor het Europees Parlement. Als ondernemer 'Social Media 4 Boomers' helpt zij #55Plus ZP'ers zichtbaar en vindbaar te zijn op sociale media zoals LinkedIn en Twitter. 

Playlist Arina Angerman PvdA nr: 15

#1 Op 1 mei Dag van Arbeid start deze Playlist met een 'eigentijdse' De Internationale, door spoken-word-artist Christopher Blok

#2 Op 3 mei Imagine van John Lennon and the Plastic Ono Band

#3 Op 5 mei Bella Ciao (Flash mob in tram)

#4 Op 7 mei La Vie En Rose door Grace Jones

#5 Op 9 mei I've Got The power door Snap

#6 Op 11 mei Mambo Italiano door Carla Boni

#7 Op 13 mei I Gotta Feeling door The Black Eyed Peas

# 8 Op 15 mei Let's Stick Together door Bryan Ferry

# 9 Op 17 mei Slow Down door Douwe Bob

#10 Op 19 mei The Girl from Ipanema door Bebel Gilberto

#11 Op 21 mei Lily Was Here door Candy Dulfer & David A. Stewart

#12 Op 23 mei Oltre Tutto Radio (Under Pressure) door David Bowie & Freddy Mercury

#13 Op 24 mei Barcelona door Freddy Mercury & Montserrat  Cabballé

#14 Op 26 mei Brussel door Liesbeth List

#15 Op 28 mei The Gift door Annie Lennox

#16 Op 16 juni Ray of Light door Madonna


Deze Playlist is ontwikkeld door team #Stem4Arina

Arina Angerman PvdA nr: 15

Grote verbondenheid met Europa ontwikkelde Arina als meisje in het Groningse Beerta toen zij nummerborden voorbij zag rijden uit Duitsland of Zweden. Vanuit haar opleiding Sociale en Politieke Geschiedenis hecht zij aan terugkijken. Vanuit haar grote passie voor politiek werkt zij graag samen vooruit aan een sociaal Europa. Sinds 1985 vanuit Amsterdam, omdat Arina houdt van VRIJHEID!

Ben jij ook voor?
* Vrij = Baas in eigen buik. Omdat recht op een legale en veilige abortus een vrouw de kans geeft economisch zelfstandig te blijven.
* Rechtvaardig = Minder belastingontwijking. Omdat fiscale rechtvaardigheid telt voor iedereen.
* Duurzaam = Minder plastic. Omdat klimaatverandering bij jezelf begint.

Stem 23 mei Arina Angerman PvdA nr: 15

Flyer Arina Angerman PvdA 'Zeker zijn - van een sociaal Europa'.

Geweldig bedankt 1606 kiezers V/M voor Stem op Arina Angerman !!!

Update September 2020

#17  It's a New Day by Anouk https://www.youtube.com/watch?v=Hy6Cf9nGNiw&list=RDHy6Cf9nGNiw&index=1 

#18 Girls Just Want to Have Fun by Cyndi Lauper https://www.youtube.com/watch?v=PIb6AZdTr-A&list=RDPIb6AZdTr-A&index=1

Hare Excellentie - 33 vrouwelijke ministers in Nederland #vrouwenindepolitiek

Sinds de invoering van het algemeen kiesrecht voor mannen in 2017 bepalen 39 vrouwelijke ministers mede het regeringsbeleid. Monique Leyenaar biedt een fascinerend kijkje achter de schermen van de Nederlandse politiek op het hoogste niveau in haar publicatie over 33 vrouwelijke ministers. In 1956 werd een minister de eerste keer als Hare Excellentie aangesproken ... Inmiddels zijn er 39 vrouwelijke ministers (inclusief die van Kabinet-Rutte III). 

Deze in 2016 verschenen publicatie las ik in de zomer van 2017. De titels van de hoofdstukken geven goed aan hoe 't proces gaat: '2. Gezocht: een capabele minister (vrouw)', '5 Ministerschap: besluitvorming en beleid', '6. Ministerschap: de media' en '7 Hare'. In hoofdstuk 1 gaat het ook over 'Er moet nog een vrouw bij' ... deze uitspraak doet denken aan de autobiografie van jaren 50 feminist Hilda Verwey-Jonker uit 1988 (noot 1).
Voor dit blog herlees ik hoofdstukken 2 en 6.

Gezocht: een capabele minister (vrouw)
D66 vond er drie en VVD, CDA en CHU ieder één. "Het ministerschap is een van de belangrijkste functies die de politiek kent, omdat het om een positie met macht gaat". (p 32). Ook in 2017 behoorde de personele samenstelling van de nieuwe regering Rutte III tot de laatste fase van de formatie. Net als in 2010 bij Rutte I (3 Hare Excellenties) vinden velen dat er te veel mannen minister zijn geworden. Mark Rutte vond de beste mensen, hij koos voor 'kwaliteit' en had graag meer vrouwen willen hebben. Mijn conclusie is dat hij en fractievoorzitter Zijlstra van de VVD te weinig vrouwen zochten en polsten.
Volgens Monique Leyenaar krijgt sekse als criterium "sinds eind jaren zeventig steeds meer gewicht. (p 36). Naast criteria zoals partijbinding, persoonlijkheid, politieke vrienden, leidinggevende, bestuurlijke en politieke ervaring hebben

Monique Leyenaar Hare Excellentie, 2016

"Mediavaardigheden ... in de loop der tijd meer gewicht gekregen met de toenemende verpersoonlijking van de politiek en de steeds sterkere aanwezigheid van de media in politiek Den Haag en de invloed daarvan op de publieke opinie". (p 39). "Een capabele minister is dus besluitvaardig, inspireert ambtenaren, beschikt over politiek-strategisch inzicht, weet te onderhandelen, is een goede debater, komt goed over op televisie, weet met de media om te gaan, is empathisch, beschikt over deskundige kennis op het terrein van het ministerie, is in staat een grote organisatie te leiden en heeft geen lijken in de kast." (p 40)
Een capabele vrouw was zeker de eerste vrouwelijke minister en minister in vier andere kabinetten in de periode 1956-1971: Marga Klompé van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. (noot 2)

In 1977 komt er een eerste eigen staatssecretaris voor emancipatie Jeltien Kraaijeveld-Wouters in het kabinet-[Dries] Van Agt I. Ze hield zich bezig met de Emancipatienota en de Europese richtlijn voor gelijke behandeling van mannen en vrouwen. "De eis 'meer vrouwen in politieke functies' krijgt een plaats op de politieke agenda en ook vrouwelijke bewindslieden worden een media-item, zoals deze kop uit Het Vaderland "[op 31 december 1977] illustreert:
'De meisjes van Dries. Vijf vrouwen in een kabinet! Al weer 'n record'." (p 44).

Oeps met de kennis van NU over vrouwen in de politiek is de kop 'meisjes' voor een latere kanjer als rolmodel Neelie [Smit-]Kroes helemaal niet passend. (noot 3) Ditzelfde geldt uiteraard ook voor de eerste staatssecretaris voor emancipatie en latere burgemeester van Hilversum (1988-1997) Jeltien Kraaijeveld-Wouters.

Een belangrijke conclusie die ik deel 'Zichtbaarheid is een eerste vereiste om op de shortlist van de sleutelfiguren in het onderhandelingsproces te komen.' (p 56). En 'vrouwelijke kandidaten ontvangen doorgaans meer voorkeurstemmen dan mannelijke kandidaten'. (p 59 en noot 4).

Minister Jet Bussemaker (2012-2017) over de Tweede Kamer als leerschool "Dan merk je dat je zowel het ambtelijke vak van politicus beheerst, het is een kwestie van doen, weten en leren, en dat je de inhoud breed beheerst en ideeën hebt. Ik merkte dat ik steeds vaker dacht bij debatten die ik voerde: waarom doet die minister of staatssecretaris dat nu zo? Volgens mij kan het anders, beter.'' (p 62)

Ministerschap: de media
De waakhonden namens de burgers: de media ... zeker in de tijd toen er nog geen sociale media zoals Twitter bestond. Op donderdag 17 mei 2018 ontdekte ik via Twitter in 'Trends voor jou' dat @Sharon_Dijksma door de PvdA wordt voorgedragen als wethouder in Amsterdam! Op 19.5 lees ik dat zij ook een geboren Groningse is ;-). 

Hoofdstuk 6 begint met een aantal citaten die te maken hebben met beeld en beleid van Hare Excellentie, zoals 
"Diva d'Ancona op de sofa bij Peter Brusse: 'Pluk de dag'" en "IJsbeer Edith, een controlefreak wars van geneuzel". In de beschreven periode van de vrouwelijke ministers verschoof de aandacht naar de persoon en verbreedde het media-aanbod. "De opkomst van infotainment betekent dat van ministers wordt verwacht dat zij aan de tafel met gasten [op tv] niet alleen over hun eigen onderwerp kunnen praten, maar ook over tal van andere thema's ... Dat vereist weer andere mediacompetenties, net zoals de opkomst van de sociale media." (p 186/7).
Kort samengevat is 'de berichtgeving over vrouwelijke politici vaker gericht op uiterlijk, persoonlijke eigenschappen en het privéleven dan op politieke ervaring, deskundigheid en beleid'. (noot 5) Sowieso hebben Minister en Media elkaar nodig. "Ploumen heeft in het begin goed nagedacht over het beeld dat zij als minister wil neerzetten in de media. ... Juist in die eerste weken moet je strak regisseren en goed nadenken over wie wordt mijn woordvoerder en wat wordt mijn mediastrategie." (p 199) Verschillende boeiende paragrafen (200-214) schenken aandacht aan de verschil in aandacht voor uiterlijke kenmerken, kleding en privéleven tussen Hare en Zijne Excellenties. 
Sociale media zoals Facebook, Twitter en blogs bieden politici aanvullende mogelijkheden om mensen te informeren. Vrouwelijke ministers zijn uiterst voorzichtig in het gebruik ... de paragraaf gaat alleen over het gebruik door Minister Ploumen tijdens de regering Rutte-Asscher van haar Facebook-pagina en over het anders gaan gebruiken van Twitter door Minister Hennis. "Voorzichtigheid is ook de algemene teneur van de wijze waarop de ministers met de media proberen om te gaan." (p 217)

Zelf vind ik de huidige Minister van Emancipatie die pleit voor financiële onafhankelijkeheid van vrouwen Ingrid van Engelshoven (minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) en haar hoogste ambtenaar tot medio 2020 directeur Emancipatie Jacqueline Prins goed omgaan met Twitter. @IvanEngelshoven en @JacqPrins
Het gebruik van sociale media kan (veel) beter en dit geldt ook voor het gebruik tijdens de laatste verkiezingen die voor de gemeenteraad in 2018! (noot 6)

Noten met links naar meer informatie en kennis
1. Hilda Verwey-Jonker https://angermaneuropa.blogspot.nl/2014/07/hilda-verwey-jonker-jaren-50-feminist.html
2. Marga Klompé https://nl.wikipedia.org/wiki/Marga_Klomp%C3%A9
3. Neelie Kroes https://angermaneuropa.blogspot.nl/2014/11/wat-is-het-geheim-van-neelie-kroes-haar.html
4. Stem op een vrouw: resultaten 2017 https://angermaneuropa.blogspot.nl/2017/03/doe-jij-mee-op-153-met.html
5. ''Politicologe Donatella Campus constateert dat de media drie frames gebruiken in hun berichtgeving over vrouwelijke politieke leiders: dat van verzorger ('caretaker'), dat van buitenstaander ('outsider') en dat van hervormer ('someone who cleans up politics / agent of change')." (p 190/1 
6. #GR2018 Hoe gebruikte jij sociale media https://arinaangerman.com/2018/03/hoe-gebruikte-jij-sociale-media/

Doe jij mee op 15.3 met #StemOpEenVrouwAlettaActie? resultaten 2017

Deze Actie honoreert de inzet van Aletta Jacobs en vele tienduizenden vrouwen en mannen die het in 1917 mogelijk maakten, dat mannen voor het eerst op een vrouw bij de Tweede Kamerverkiezingen mochten stemmen!
Nu is er een geweldige Stem op een Vrouw campagne: help jij 15 maart balans in de Tweede Kamer te brengen? Volgens recente cijfers (8.3) worden er 55 vrouwen (37%) in de Tweede Kamer gekozen op 15 maart 2017. 

Doe jij mee aan het strategisch vergroten van het aantal voorkeurstemmen op vrouwen bij verschillende politieke partijen? "Maak het verschil door op een vrouw te stemmen die lager op de lijst staat en zonder voorkeurstemmen niet in de Tweede Kamer komt." Doe jij net als twee derde van alle kiezers (V/M) in 2012 mee op 15.3 door te kiezen voor een vrouwelijke kandidaat? Bron: NOS
  
Aletta Actie
Bij Vrouwenbelangen, Vereniging voor genderevenwicht, werkte ik begin jaren 90 met de Aktie M/V 50/50 en honderden andere vrouwen en mannen succesvol aan 32% gekozen vrouwen in de Tweede Kamer in 1994. Daarvoor beslisten vrouwen voor slechts een kwart - 25% - mee! Oeps wat 'n kleine vooruitgang NU ... na bijna 25 jaar slechts een geschatte groei van 5%. In 2017 help ik de Stem op een Vrouw campagne door #SOEVAA Stem Op Een Vrouw Aletta Actie. Deze Actie start op 8 maart de dag in het jaar 1879 dat Aletta Jacobs als eerste vrouw in Nederland in Groningen promoveerde.  

In de prettig geschreven biografie Een Onwrikbaar Geloof in Rechtvaardigheid over Aletta Jacobs 1854-1929 door Mineke Bosch herlas ik de afgelopen week het gedeelte over de laatste fase in de 25-jarige strijd voor het passief en actief vrouwenkiesrecht (p 575-612). Precies een maand geleden - 8 februari 2017 - zette Google Aletta Jacobs al in het zonnetje http://nos.nl/artikel/2157184-google-zet-aletta-jacobs-in-het-zonnetje-op-haar-geboortedag.html Doe jij mee met #StemOpEenVrouwAlettaActie op 15 maart?

#StemOpEenVrouwAlettaActie op 15.3
Doe jij mee? Stem jij strategisch op een vrouwelijke kandidaat? Advies 14.3 
Op #30 Chantal Nijkerken-de Haan @cnijkerken (VVD); #21 Hilde Palland @Hilde_PM (CDA); #18 Antje Diertens @AntjeDiertens (D66) of #19 Isabelle Diks @IsabelleDiks (GroenLinks). Waarom deze keuze? Grote kans op een 'nieuwe' regering van VVD+CDA+D66+GroenLinks.

P.S. Zelf ga ik op #16 Keklik Yucel @KeklikYucel (PvdA) #equalpay & #doorleren stemmen.

Resultaat 15.3
Op 21.3 publiceerde de Kiesraad de officiële uitslag. 3 vrouwelijke kandidaten zijn met voorkeurstemmen gekozen zoals Isabelle Diks van GroenLinks en Lilianne Ploumen van PvdA. Het totaal aantal gekozen vrouwen is 54 en dat is 36%. 
Vrouwen zijn het beste (meer dan 50%) vertegenwoordigd door Partij voor de Dieren (3 van de 5), GroenLinks (8 van de 14) en PvdA (5 van de 9).  

Eerdere blogs over Aletta Jacobs of Stem Op Een Vrouw

1. Women's participation in politics in Indonesia - Aletta Jacobs +100 https://angermaneuropa.blogspot.nl/2012/04/womens-participation-in-politics-in.html?view=magazine

2. Europese Vrouwenbelangen 50/50 Stem Op Een Vrouw in 2014 https://angermaneuropa.blogspot.nl/2014/05/mv-5050-europese-vrouwenbelangen-stem.html?view=magazine

3. Wat is het geheim van NEELIE Kroes' succes? https://angermaneuropa.blogspot.nl/2014/11/wat-is-het-geheim-van-neelie-kroes-haar.html

Arina Angerman, social entrepreneur Social Media 4 Boomers is partner van bol.com Wanneer lezers (V/M) via een link in bovenstaande blogs een boek kopen, verdient Arina aan deze transactie een kleine commissie (6%).

'De' motie - Tendeloo: gelijke vrouwenrechten in de politiek 1955/56

In het begin van de jaren 50 werkten vrouwen in 'een uitgesproken mannenwereld' in de Tweede Kamer. In 1956 toen de handelingsonbekwaamheid van gehuwde vrouwen werd behandeld, zaten er in de Tweede Kamer 10 vrouwen = 10% van de 100. "Vijf van hen waren ongehuwd en van de vijf gehuwden waren vier vrouwen moeder ... De KVP (Katholieke Volkspartij) wilde principieel uitsluitend ongehuwde vrouwen als vertegenwoordigster van hun partij in de Tweede Kamer hebben" (p. 145) zoals de ongehuwde Marga Klompé die in 1956 de eerste vrouwelijke minister in Nederland werd. Op de groepsfoto van dames op het Binnenhof staan negen andere vrouwen (p. 146). Dit blog gaat over de tiende en ongehuwde Corry Tendeloo.  

Foto van de prachtige biografie die Anneke Linders schreef Noot 1. Deze biografie leende ik bij Atria en is ook te koop via Bol.com.

Vrouwen in de politiek

Van de 10 vrouwelijke Tweede Kamerleden waren er 8 lid van Vrouwenbelangen getypeerd door Anneke Linders als 'feministische vereniging' en zij hadden allen een beroepsopleiding. Corry Tendeloo was een afgestudeerde jurist en had net als Nancy Zeelenberg in Rotterdam een eigen advocatenpraktijk in Amsterdam. Beiden waren voor de Tweede Wereldoorlog actieve vertegenwoordigers van de VDB (Vrijzinnig-Democratische Bond) en maakten deel uit van de PvdA-fractie van de Tweede Kamer. "Tendeloos houding in de Tweede Kamer, die omschreven wordt als 'militant' en haar redevoeringen, die in kranten en in de Handelingen de predikaten 'bijna agressief', 'geharnast' en 'streng en striemend' kregen, roepen beslist geen associaties op met vrouwen die als moeders tot de politiek geroepen waren, maar geven eerder aanleiding tot een associatie met een 'mannelijke' wijze van politiek bedrijven." (p 152) `Tendeloo voelde zich in de Kamer een afgevaardigde van de feministische achterban.´ (p 156) Zij trad met meer betrokkenheid op voor de rechten van vrouwen dan voor de beginselen van de PvdA (p 159). Zo schreef zij van eind 1946 tot in 1956 verreweg de meeste afleveringen van de rubriek ´Parlementaria´ in Vrouwenbelangen (p 160). ``Zij gebruikte die rubriek om de leden het belang van politieke invloed bij te brengen en ze op te wekken tot daadwerkelijke betrokkenheid bij de politiek.`` (p 160)

´De´ motie - Tendeloo

De gelijke vrouwenrechten waardoor Corry Tendeloo vooral bekend is geworden zijn de afschaffing van het ontslaggebod voor huwende ambtenaressen en een verandering in de huwelijkswetgeving. ´De´motie -Tendeloo die in 1955 nipt werd aangenomen resulteerde in het niet meer door de overheid mogen ontslaan van huwende ambtenaressen. (p 188) Hierbij stemden alle vrouwen in de Tweede Kamer voor de motie. Dit is de enige keer in de parlementaire geschiedenis van Nederland, dat vrouwen in de politiek zo eensgezind bleken. (p 195) 

De strijd voor de gehuwde ambtenares en onderwijzeres op het terrein van vrouwenarbeid speelde toen al enkele decennia! Gehuwde vrouwen werkten veelal vanuit financiële motieven. Zo werkten in 1950 45% van de gehuwde vrouwen in overheidsdienst als schoonmaakster. (p 187)

In 2017 vieren we dat gehuwde vrouwen per 1 januari 1957 handelingsbekwaam zijn geworden! Dit probleem van de handelingsonbekwaamheid van de gehuwde vrouw speelde sinds de brochure Gelijk recht voor allen! daar de aandacht op vestigde in 1870. Minister Van Oven schreef na Tendeloos dood een IM in het Nederlands Juristenblad waarin hij haar met name prees om haar moedige vooruitstrevendheid in verband met de afschaffing van de handelingsonbekwaamheid. p 192 ´´Tendeloo noemde het enigszins dwaas dat vrouwen wel in de gemeente, de provincie en het parlement mochten meebeslissen, zelfs als het over miljoenen guldens ging, terwijl die zelfde vrouwen in hun eigen gezin uitsluitend iets te zeggen hadden over de dagelijkse huishoudelijke uitgaven.´´ (p 193)  De wet tot opheffing van de handelingsonbekwaamheid van de gehuwde vrouw trad in werking op 1 januari 1957! Als gehuwde vrouw kun je nu 60 jaar zelf een bankrekening openen (een overeenkomst) en ... 

Gelijke vrouwenrechten: equal pay
Een ander gelijk vrouwenrecht gaat over gelijk loon voor gelijk werk. Vrouwen krijgen voor hetzelfde werk vaak nog steeds een lager loon dan mannen. Op 7 september 2016 is dit gelijke vrouwenrecht besproken in de Tweede Kamer op basis van het in 2014 ingediende initiatiefwetsvoorstel van Keklik Yücel over het bevorderen van gelijke beloning van mannen en vrouwen. Meer informatie uit 2015 over ongelijke beloning en equal pay vind je hier. 

Vraag om Actie -#100jaarvrouwenkiesrecht in 2019
Wie we eren zegt iets over welke verhalen we belangrijk vinden om te vertellen. Onderteken jij (ook) de petitie voor standbeeld Corry Tendeloo?

Noot 1 In deze biografie over Corry Tendeloo is onder andere volgens Literatuur gebruik gemaakt van Arina Angerman, 'Over gelijkwaardigheid en gelijkheid; een ideeëngeschiedenis over organisatie en emancipatie van vrouwen van de bestuurstop van de Vereniging voor Vrouwenbelangen, Vrouwenarbeid en Gelijk Staatsburgerschap (VVGS) in de periode 1949-1967 (doctoraal-scriptie Eigentijdse Geschiedenis, Groningen 1985, ter inzage bij Atria). 

Noot 2 Leestip Blog over Hilda Verwey-Jonker die begin jaren 50 voorzitter van Vrouwenbelangen was https://angermaneuropa.blogspot.nl/2014/07/hilda-verwey-jonker-jaren-50-feminist.html
Noot 3 Link naar informatie over de (Indische) achtergrond, juridische opleiding en gelijke vrouwenrechten activiteiten in Amsterdam van Corry Tendeloo.

Arina Angerman, social entrepreneur Social Media 4 Boomers is partner van bol.com Wanneer lezers (V/M) via een link in bovenstaande blogs een boek kopen, verdient Arina aan deze transactie een kleine commissie (6%).

Tijdens de PvdA campagne op zaterdag 26 februari 2022 reisde Arina Angerman naar Amsterdam (Nieuw-West) en kwam met tram 2 over de Corry Tendeloobrug. Zij werd er blij van! https://www.google.nl/maps/place/Corry+Tendeloobrug+(Brug+713)/@52.3470891,4.825369,17z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x47c5e1bdd3ab4c87:0x56655b901bd44dc5!8m2!3d52.3470858!4d4.8275577?hl=nl

Wat is het geheim van NEELIE Kroes' succes?

Neelie Kroes is op het moment van schrijven van Neelie vicepresident van de Europese Commissie. De erg prettig leesbare biografie, met de toepasselijke ondertitel Brave meisjes schrijven zelden geschiedenis, is geschreven door Alies Pegtel (1969).

In 2010 vatte Alies Pegtel het plan op zich te verdiepen in de levensgeschiedenis van Neelie Kroes. Pegtel is historicus en werkt als freelance journalist onder meer voor Historisch Nieuwsblad, Maarten! en NRC Handelsblad. Haar interesse in Neelie Kroes is een politieke: Alies ‘leek het een interessant project om via haar leven te onderzoeken wat het vergt voor een vrouw om succesvol te worden en te blijven.’ (p. 10) Haar onderwerp boekte een indrukwekkend aantal aansprekende politieke successen. De vervoerseconoom Neelie Smit-Kroes werd in 1971 op 30-jarige leeftijd het jongste vrouwelijke Tweede Kamerlid tot dan toe. In 1977 werd zij op 36-jarige leeftijd de eerste vrouwelijke staatssecretaris op het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Van 1982-1989 was Neelie op datzelfde departement minister in het eerste en tweede kabinet-Lubbers. In 2004 werd Neelie Kroes de eerste Nederlandse vrouwelijke eurocommissaris; die functie legde ze in 2014 op 73-jarige leeftijd neer.

Alies Pegtel baseerde haar biografie op gesprekken met Neelie Kroes en vele anderen zoals VVD'ers Frits Korthals Altes en Ben Verwaayen, zakenvrouw Sylvia Tóth, op literatuur zoals ´n andere biografie Neelie Kroes. Hoe een Rotterdams meisje demachtigste vrouw van Europa werd door Stan de Jong en Koen Voskuil uit 2011 (noot 1) en archieven als: Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen en Atria, Kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis. Daarnaast gebruikte ze knipsels van de Volkskrant, De Telegraaf, Het Financieele Dagblad en andere magazines zoals Vrij Nederland en Opzij. Alies Pegtel zocht op verzoek van Neelie Kroes inhoudelijk advies van bekende wetenschappers op het terrein van de emancipatiegeschiedenis van vrouwen: Mieke Aerts en Marjan Schwegman. ‘Zij zetten me [Alies Pegtel] op het spoor om het leven van Neelie niet alleen vanuit het perspectief van de politiek te bekijken maar vooral vanuit het ondernemerschap.’ (p 15)

Neelie Kroes en de vrouwen in haar tijd

Wat ik heel goed vind aan Neelie is dat haar levensgeschiedenis verbonden is met die van andere studerende, gehuwde en politieke vrouwen in haar tijd. De titels van de dertien hoofdstukken laten dit persoonlijke verhaal in een breder perspectief prachtig zien. Enkele voorbeelden: ‘Mevrouw de Praeses’, ‘Met een kind in de Kamer’, ’Koningin van de voorpagina’, ‘Moeder van Ayaan’ en ’La grande dame van de Nederlandse politiek’. Dat Neelie Kroes als gehuwde vrouw fulltime bleef werken in dienst van derden, was uitzonderlijk. Minder dan 5 procent van de getrouwde vrouwen deed dat destijds. Door dit bredere perspectief is Neelie ook te lezen als een geschiedenis van de emancipatie van vrouwen in Rotterdam (waar Neelie tijdens de wederopbouw naar school ging en studeerde) en Nederland. 

  

Hoe werd en bleef Neelie Kroes succesvol?

Uit de biografie kies ik een drietal citaten die het antwoord door Alies Pegtel het beste aantonen, en mijns inziens ook aannemelijk maken.

1. Neelie Kroes kijkt zelden of nooit achterom: ’Terugblikken vindt ze zonde van haar kostbare tijd’. (p 14) ‘Het staat haar in de weg bij het leven in het heden, dat voor haar prioriteit verdient.’ (p 15)

2. Om een ‘klus te klaren’ zocht Neelie naar ‘het beste team om het specifieke karwei voor elkaar te krijgen. En de meest capabele mensen waren in haar ogen niet per definitie de hoogst zittende of langst dienende ambtenaren’. ( p 164)

3. Neelie Kroes is een ‘genderbender’, een typering die aangeeft dat ‘vrouwelijke politici naar keuze hun vrouwelijke of mannelijke kanten accentueerden. Ze waren doortastend, ambitieus en toonden geen emoties, maar waren toch op-en-top vrouw’. ( p 210)

Ook de grote dalen in het persoonlijke leven van Neelie Kroes worden beschreven. De laatste fase in haar huwelijken (met Wouter Jan Smit en Bram Peper) en vergeefse pogingen om lid raad van bestuur van een groot bedrijf, ‘female captain of industry’, te worden.

Alies Pegtel typeert Neelie Kroes mijns inziens ook terecht als ‘een ondernemer-politica, die vooral gericht is op het behalen van concrete resultaten’. (p 15) De combinatie politica en ondernemer komt in haar functie als Eurocommissaris Digitale Agenda (2009-2014) prachtig tot uiting. In Neelie’s eigen woorden “Politici creëren geen banen, ondernemers doen dat wel. We gaan die ondernemersmentaliteit stimuleren en de Europese start-ups voorbij hun comfortzone duwen.” (p 391)

Reflecties over Neelie als rolmodel

Neelie Kroes is volgens mij een inspirerende rolmodel voor verschillende generaties vrouwen zoals voor de freelance journalist en moeder Alies Pegtel, voor jonge vrouwen (digital natives) die leren coderen en apps te maken en bovenal voor politica’s. Graag had ik gelezen hoe en waar de koningin van het telefonisch en offline netwerken, Neelie Kroes, in de loop van de tijd haar contacten bijhield: namen (eigen en gehuwde), telefoonnummers, adressen (post en e-mail) en hoe en waar kennis met elkaar gemaakt.

Mooi vond ik de reflecties van andere politica´s en voorbeeldvrouwen zoals Nell Ginjaar-Maas (VVD), Hedy d’ Ancona (PvdA) en Ina Brouwer (CPN). En de verhalen door haar oud-studiegenoten uit Rotterdam: oud-premier Ruud Lubbers (CDA) en oud-burgemeester Bram Peper (PvdA). Ruud Lubbers’ indruk van ‘Neel die haar mannetje staat’ (p 211) in kabinet-Lubbers II en (ex-) echtgenoot Bram Peper ‘ze is actieachtig. En maar bellen, ze hing de godganse dag aan de telefoon’ (p 252). Daarvan staat een mooie foto in Neelie, waarbij ze beiden aan de ontbijttafel in Wassenaar al aan het bellen zijn. 

Neelie Kroes, Aletta Jacobs en haar geheim 

Neelie Kroes staat nu bekend ‘als voorvechtster voor de aanwezigheid van meer vrouwen op leidinggevende posities. In 2010 ontving ze hiervoor de Aletta Jacobs Prijs.’ (p 12) En hiermee is haar leven ook verbonden met de 120-jarige geschiedenis van de huidige Vereniging voor Vrouwenbelangen, Vrouwenarbeid en Gelijk Staatsburgerschap (noot 2) die net als zij strijdt voor emancipatie van vrouwen, voor meer vrouwen in de politieke besluitvorming en voor financiële onafhankelijkheid van vrouwen. Neelie Kroes was sinds de jaren 70 van de vorige eeuw een warm voorstander van financiële onafhankelijkheid van vrouwen. (p 276)  

Dankzij een maatschappelijke ontwikkeling als ‘Er moet een vrouw in’ de Europese Commissie (noot 3) is Neelie tenslotte eurocommissaris geworden. En de grootste succesfactor van Neelie Kroes - haar geheim?! - is volgens mij dat zij ‘ja, ik wil (graag)’ durft te zeggen en te doen! Ze durft risico's te nemen en leert van haar fouten.

Gelukkig voor Neelie Kroes veranderde de betekenis van sekse tijdens haar leven aanzienlijk. Het is nu immers (bijna) helemaal OK om rood gelakte nagels te hebben, hoge hakken te dragen en in de ‘derde leeftijd’ te werken. Via Neelie ‘haar uitzonderlijke levensloop’ krijgt de geschiedenis van vrouwen als politica’s aan de top ‘een gezicht’! En voor Neelie, haar auteur Alies Pegtel, mij en andere vrouwen deed en doet sekse er echt wel toe!

Noten 

1.Biografie Neelie Kroes verbonden met Stratego, the next level en de derde leeftijd http://angermaneuropa.blogspot.nl/2013/02/biografie-neelie-kroes-verbonden-met.html 
2. Eurocommissaris Neelie Kroes verbonden met wereldreis Aletta Jacobs #e-skills #IAW http://angermaneuropa.blogspot.nl/2012/03/eurocommissaris-neelie-kroes-verbonden.html
3. 'Er moet een vrouw in' is ontleend aan Hilda Verwey-Jonker: jaren 50 feminist, opinion leader en voorbeeldvrouw
 http://angermaneuropa.blogspot.nl/2014/07/hilda-verwey-jonker-jaren-50-feminist.html

Boekpresentatie Neelie, brave meisjes schrijven zelden geschiedenis aan de Erasmus School of Economics Centennial, 15 mei 2014

Hilda Verwey-Jonker bij CSW in New York en Vrouwenbelangen: vrouwen in de politiek

Ik leerde Hilda Verwey-Jonker kennen in de jaren 80 toen ik als student geschiedenis onderzoek deed naar de Vereniging voor Vrouwenbelangen, Vrouwenarbeid en Gelijk Staatsburgerschap. Nu las ik hoofdstuk 8 'Une femme qui prend la parole en public, est une femme publique' in haar geweldig goed ontvangen biografie Drift & Koers door Margit van der Steen (p. 233-270). 


Hilda Verwey-Jonker sprak namens de Nederlandse regering in februari 1946 de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe. Zij riep op de deelname van vrouwen aan het politieke leven te stimuleren. ''Vergaderen en besturen zouden best vrouwelijke activiteiten kunnen worden''.
Goed voorbeeld van een strategische alliantie met als uiteindelijk resultaat de VN Commission on the Status of Women (CSW) waren de speciale bijeenkomsten met kopjes thee voor vrouwelijke afgevaardigden op de hotelkamer van Eleanor Roosevelt, weduwe van de President en officiële afgevaardigde van de Verenigde Staten.


Begin jaren vijftig waren er nog geen 10% vrouwen in Tweede Kamer of Provinciale Staten gekozen en konden gehuwde vrouwen geen bankrekening openen zonder de handtekening van hun man. 
In de periode 1951-1955 was Hilda Verwey-Jonker presidente van de vereniging met de lange naam, Vrouwenbelangen. Een vereniging met veel hoogopgeleide vrouwen met bestuurlijke functies als 'eerste vrouw' in verschillende politieke partijen die strategisch samenwerkten over de grenzen van de zuilen heen. Enkele grote parlementaire successen waarbij vrouwelijke Kamerleden zorgden voor het numerieke overwicht in de stemmingen: recht op gelijke beloning voor gelijk werk, ontslagverbod voor de huwende ambtenares en de handelingsbekwaamheid van de gehuwde vrouw.
Staatsburgerschap vroeg ook om beter opgeleide kiezers. Een succes van Hilda Verwey-Jonker was het toneelstuk Het Vrouwenparlement waarin een herziening van de Kinderbijslagwet werd nagespeeld. Het schaduwparlement was de afsluiting van een cursus politieke vorming in 12 bijeenkomsten voor 80 vrouwen (van huisvrouw, kantoorjuffrouw tot commies der gemeentesecretarie) en een enkele man in Amsterdam.


Met haar werkzaamheden voor Vrouwenbelangen trad Hilda Verwey-Jonker in de voetsporen van haar moeder Lena Westerveld. Die maakte zich sterk voor vrouwenkiesrecht en vernoemde haar dochter naar de strijdbare hoofdpersoon Hilda van Suylenburg. Een feministische bestseller door Cecile Goekoop-De Jong van Beek en Donk uit 1897.